Xét nghiệm PCR là gì? Đây ắt hẳn là câu hỏi mà nhiều người đặt ra khi nghe đến tên loại xét nghiệm này lần đầu tiên. Vậy khái niệm, quy trình xét nghiệm ra sao, cách phân biệt với test nhanh COVID-19 như thế nào hãy cùng Hay Độc Lạ tìm hiểu chi tiết thông qua bài viết bên dưới.
Nội dung bài viết
1. XÉT NGHIỆM PCR LÀ GÌ?
1.1 Định nghĩa xét nghiệm PCR
Xét nghiệm PCR là gì? Xét nghiệm PCR – viết tắt của Polymerase Chain Reaction (Realtime RT – PCR) hay còn gọi là xét nghiệm sinh học phân tử. Đây là kỹ thuật xét nghiệm được phát minh bởi Kary Mullis vào năm 1985. Mục đích của kỹ thuật này nhằm tạo ra một lượng lớn bản sao DNA mục tiêu trong ống nghiệm dựa vào các chu kỳ nhiệt. Xét nghiệm PCR hiện nay đã được áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới, cho độ chính xác cao và mất khoảng 6h để có kết quả xét nghiệm. Giấy xác nhận kết quả xét nghiệm có hiệu lực trong 72h, có thể sử dụng làm giấy tờ minh chứng khi bay các chuyến bay nội địa, xuất nhập cảnh.
Xét nghiệm PCR có vai trò rất quan trọng.
Xét nghiệm PCR hiện nay đóng vai trò rất quan trọng trong y học vì độ nhạy cao và kết quả xét nghiệm chính xác. Tuy nhiên phương pháp này có độ khó cao, phụ thuộc rất nhiều vào tay nghề của người lấy mẫu, máy móc và các phương tiện bảo quản. Xét nghiệm PCR đắt hơn nhiều lần các loại xét nghiệm khác do hóa chất phải mua và nhập khẩu từ nước ngoài, thiết bị để làm xét nghiệm PCR cũng lên đến vài chục ngàn USD/máy. Để xét nghiệm PCR, bạn phải chi trả một khoản tiền từ hơn 800.000 VND/lần xét nghiệm (đối với xét nghiệm COVID-19) và có thể lên đến tiền triệu nếu xét nghiệm phức tạp.
1.2 Ứng dụng của PCR trong y học
Bạn đã biết xét nghiệm PCR là gì rồi, vậy PCR có ứng dụng gì trong thực tế? Ngày nay, xét nghiệm PCR là kỹ thuật được ứng dụng rộng rãi trong y học. Phương pháp này thường được dùng để chẩn đoán một số bệnh đặc hiệu, liên quan đến các loại virus mà các phương pháp xét nghiệm truyền thống không thể làm được. Cụ thể xét nghiệm PCR dùng để xác định virus viêm gan B, HIV, Herpes, virus SARS-CoV-, H5N1, các loại vi khuẩn lậu, mầm mống gây bệnh sốt xuất huyết, ung thư,…
Xét nghiệm PCR ứng dụng trong giải mã ADN và nghiên cứu.
Bên cạnh đó, PCR còn dùng để nghiên cứu hệ kháng nguyên bạch cầu người, độc tố vi sinh vật, phát hiện các chủng vi khuẩn kháng thuốc. Được ứng dụng nhiều trong việc lập bản đồ gen, giải mã trình tự ADN, phát hiện gen.
1.3 PCR đối với xét nghiệm COVID-19
Xét nghiệm PCR đang được Bộ Y Tế sử dụng để phát hiện những người bị nhiễm virus SARS-CoV-2 bởi độ chính xác cao, thời gian cho kết quả không quá lâu. Để có thể thực hiện xét nghiệm PCR COVID-19 thì cần phải chuẩn bị đầy đủ các thiết bị y tế và hóa chất từ nước ngoài. Kỹ thuật viên cũng phải là những người được đào tạo bài bản, có tay nghề cao và được cấp phép thực hiện xét nghiệm. Kết quả xét nghiệm sẽ được trả về sau 4 – 5 tiếng đồng hồ.
>>> Xem thêm: Cách tra cứu thông tin người thân đang điều trị COVID-19 tại TP.HCM
2. ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA XÉT NGHIỆM PCR COVID-19
2.1 Ưu điểm của PCR COVID-19
Xét nghiệm PCR vượt trội hơn hẳn nhiều xét nghiệm khác, vậy ưu điểm của xét nghiệm PCR là gì?
- Cho kết quả xét nghiệm chính xác và nhanh chóng (thường từ 5h sau khi xét nghiệm)
- Xét nghiệm PCR còn có thể cho ra kết quả định lượng chính xác số bản copy virus/1 ml máu. Từ đó hỗ trợ rất đắc lực cho bác sĩ đánh giá được hiệu quả điều trị, cũng như tiên lượng giai đoạn bệnh.
- Phát hiện các đột biến gen gây ung thư, gây các bệnh di truyền khác… nhằm có biện pháp phòng ngừa bệnh.
- Ít có khả năng mang lại kết quả âm tính giả so với các phương pháp khác
- Đưa ra định lượng virus ngay tại thời điểm xét nghiệm để các bác sĩ có thể đoán được diễn tiến của bệnh và đưa ra đánh giá điều trị
2.2 Nhược điểm của PCR COVID-19
Nhược điểm của xét nghiệm PCR là gì? Mặc dù là phương pháp được đánh giá cao, có giá trị chuẩn đoán COVID-19 và độ đặc hiệu cao thì vẫn có nhiều nhược điểm như:
- Khó thực hiện một cách chỉn chu, đảm bảo tại các phòng thí nghiệm lâm sàng
- Giá thành của xét nghiệm PCR khá cao
- Xét nghiệm PCR đòi hỏi trình độ của kỹ thuật viên, bác sĩ phải là người có trình độ chuyên môn cao
Xét nghiệm PCR đòi hỏi trình độ chuyên môn cao và thiết bị hiện đại.
- Độ chính xác còn phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như: thời gian lấy mẫu, cách bảo quản,…
- Đòi hỏi trang thiết bị, máy móc kỹ thuật hiện đại
>>> Xem thêm: Cách phân loại cách ly người nhiễm, nghi nhiễm covid-19
3. QUY TRÌNH THỰC HIỆN XÉT NGHIỆM PCR
3.1 Chuẩn bị trước khi lấy mẫu
Trước khi lấy mẫu xét nghiệm, cần phải chuẩn bị đầy đủ các vật dụng thực hiện các yêu cầu an toàn. Bao gồm: đeo mũ bảo hộ, mặc đồ bảo hộ, tấm kính che mặt, khẩu trang y tế, hai lớp găng tay, khử trùng toàn thân và không mang đồ bảo hộ ra khỏi khu vực lấy mẫu.
3.2 Thực hiện lấy mẫu xét nghiệm
Sử dụng que chọc để thực hiện lấy mẫu ở đường hô hấp trên (dịch họng, dịch tỵ hầu, súc họng) đường hô hấp dưới (đờm, dịch màng phổi, dịch phế nang). Xét nghiệm PCR COVID-19 yêu cầu lấy mẫu ở vùng dịch họng và tỵ hầu. Nếu không thể lấy ở đây thì mới tiến hành lấy ở các vùng khác. Sau khi lấy mẫu nhân viên y tế sẽ cho hai que lấy mẫu vào một ống nghiệm có chứa sẵn môi trường bảo quản.
Lấy mẫu dịch tế từ mũi, họng trong xét nghiệm PCR.
3.3 Bảo quản
Mẫu bệnh phẩm sau khi lấy sẽ được bảo quản ở nhiệt độ 2 – 8 độ C và cần đưa về phòng thí nghiệm trước 48h. Nếu quá 48h thì cần bảo quản ở nhiệt độ – 70 độ C.
3.4 Đóng gói và vận chuyển về nơi làm xét nghiệm
Mẫu bệnh phẩm được đậy nắp và bọc bên ngoài bằng giấy parafin, sau đó bọc lại bằng giấy thấm rồi cho vào túi vận chuyển. Bọc bên ngoài túi bằng giấy thấm có chất khử trùng cloramin B rồi cho vào túi nilon thứ 2 và buộc chặt. Cho vào túi nilon cuối cùng sau khi đóng phiếu thu thập bệnh phẩm rồi cho vào phích lạnh có logo bệnh phẩm sinh học rồi vận chuyển đi.
3.5 Đọc kết quả
Nếu kết quả dương tính với SARS-CoV-2 thì cần thực hiện cách ly và chữa trị đồng thời tiến hành truy vết các trường hợp tiếp xúc để ngăn nguy cơ lây lan. Nếu kết quả âm tính tức là đối tượng nghi nhiễm không bị nhiễm SARS-CoV-2 tại thời điểm xét nghiệm nhưng vẫn phải cách ly và lấy mẫu xét nghiệm lại lần 2 hoặc lần 3 theo quy định của Bộ Y tế.
>>> Xem thêm: Mẫu gộp covid là gì? Ý nghĩa của xét nghiệm COVID-19 gộp mẫu
4. PHÂN BIỆT XÉT NGHIỆM PCR VÀ TEST NHANH COVID-19
| Điểm khác biệt | Xét nghiệm PCR | Test nhanh COVID-19 |
|---|---|---|
| Khái niệm | Là xét nghiệm sinh học phân tử, giúp xác định sự hiện diện của virut thông qua phát hiện vật liệu di truyền của virus. Mẫu được lấy từ dịch đường hô hấp bằng que lấy mẫu chuyên biệt. | Là xét nghiệm kháng nguyên giúp phát hiện sự hiện diện protein đặc hiệu của virus có trong mẫu dịch đường hô hấp của người bệnh (dịch tỵ hầu, dịch tiết đường hô hấp). Các kháng nguyên sẽ được phát hiện khi virut Sars-CoV-2 đang nhân lên với số lượng nhất định. |
| Đối tượng xét nghiệm | Thường được chỉ định cho nhóm người bị phơi nhiễm trong 21 ngày hoặc theo dõi quá trình điều trị các bệnh nhân đã được chẩn đoán nhiễm COVID-19 hoặc người có nhu cầu xét nghiệm để lấy giấy xác nhận âm tính với COVID-19 sử dụng phục vụ di chuyển nội địa, xuất cảnh hoặc phục vụ công việc. Xét nghiệm realtime RT-PCR là “tiêu chuẩn vàng” để chẩn đoán COVID-19. |
Thường chỉ định cho các trường hợp có triệu chứng như: sốt, ho, khó thở, đau họng, viêm phổi và có một hoặc nhiều yếu tố dịch tễ như: + Từng tiếp xúc gần (trong phạm vi 2 mét) với người nhiễm Covid-19 hoặc người nghi ngờ nhiễm COVID-19. + Người trở về từ các “vùng dịch” được Bộ Y Tế công bố hoặc WHO ghi nhận có ca mắc COVID-19 trong vòng 21 ngày kể từ khi nhập cảnh. |
| Độ chính xác | Độ nhạy và đặc hiệu cao, có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán COVID-19. | Độ chính xác không cao, cho nhiều kết quả âm tính nhưng thực chất lại là dương tính, phải test lại nhiều lần mới cho kết quả chính xác. |
| Thời gian có kết quả | Từ 5-12 tiếng | Khoảng dưới 30 phút |
| Chi phí xét nghiệm | Từ 830.000 VND trở lên, nếu là bệnh viện tư nhân thì dao động từ 1 triệu VND | Từ 300.000 VND trở lên |
Hiện nay, hệ thống khám chữa bệnh đã được Bộ Y tế cấp phép thực hiện xét nghiệm COVID-19 chủ yếu sử dụng 2 phương pháp xét nghiệm Realtime RT – PCR và test nhanh COVID. Tuy nhiên còn tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh, diễn biến lâm sàng, nhu cầu của người bệnh và nguồn lực kinh tế mà có thể cân nhắc lựa chọn loại xét nghiệm.
>>> Xem thêm: 4 cách đăng ký xét nghiệm Covid tại nhà nhanh chóng, tiện lợi
Bài viết trên đây đã phần nào giải thích ngắn gọn xét nghiệm PCR là gì và cách phân biệt giữa xét nghiệm PCR và test nhanh Covid. Hi vọng với những thông tin mà Hay Độc Lạ chia sẻ sẽ thực sự hữu ích đối với các bạn trong khi thực hiện các xét nghiệm y tế.
Để lại một phản hồi